- مشخصات کتاب
- اشاره
- با تشکر از اینکه دعوت ما را پذیرفتید؛ از حکمت و ضرورت پرداختن به تاریخ مشروطه بگویید، به نظر شما نسل جوان و تحصیلکرده ما، چه نیازی به آشنایی با این تاریخ دارد؟ با سپاس از قبول گفت وگو، اگر صلاح بدانید بحث را از حکمت و ضرورتِ پرداختن به تاریخ مشروطیت آغاز کنیم. به نظر جناب عالی، نسل جوان و تحصیلکرده ما، چه نیازی به آشنایی با تاریخ مشروطه، و ریشه و روند و پیامد آن دارد؟
- مشروطیت، در چه بستری بوجود آمد و علل و عوامل پیدایش آن چه بود؟
- وجه تمایز مشروطه از نهضت صنعت نفت، کم وبیش به این صورت مطرح می شود که، در مشروطه ضدیت با استبداد داخلی، است اما در نهضت ملی هدف استعمار خارجی می باشد. به نظر شما این تحلیل، تا چه حد درست است؟
- شما اشاره ای به وضعیت ایران پیش از مشروطه داشتید. لطفا از وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در روزگار مشروطه (به ویژه در تعامل و تقابل با سیاست قدرتهای خارجی) صحبت کنید.
- چرا ایجاد منطقه پوشالی در قرارداد 1907 بوجود آمد؟
- بدون شک عوامل درونی در کنار عوامل به اصطلاح بیرونی در روند جنبش مشروطیت تاثیرگذار بوده اند. محققان، در تحلیل حوادث آن برای برخی از شخصیتها و جناحها (شامل روحانی و غیر روحانی) نقش بارز و برجسته ای قایلند. به نظر شما، جناحها و شخصیتهای اصلی و تاثیرگذار در تاریخ مشروطه، کدامند؟
- در وجود افراد متمایل به غرب در صفوف جنبش مشروطه، و تاثیر آنها بر روند جنبش، شکی نیست. فراتر از این، آیا می توان گروه و جریانی متشکل و هدفمند را نشان کرد که در جریان مشروطیت، منحصرا خواست قدرتهای خارجی را دنبال می کرد و از آنها دستور می گرفت؟
- به نظر شما، چگونه می شود با مقوله توطئه در تاریخ، برخورد کرد که جنبه افراط و تفریط نداشته باشد؟
- حال اگر مایلید؛ به مقوله توطئه در دوران مشروطه بپردازیم.
- فکر می کنم؛ بهتر باشد، قدری هم درباره جنبش عدالتخانه توضیح دهید.
- در این مورد، شما چه دلایلی دارید؟
- در خلال بحث، اشاراتی به نقش روحانیت در جنبش مشروطه و تقابل آن با جناح سکولار، داشتید. حال، چگونه می توانیم نقش روحانیت را به صورت مستقل در این جریان مشخص کنیم؟
- راستی این جناب یفرم ارمنی، از کجا در جنبش مشروطیت پیدا شد؟!
- در آن وانفسا، شیخ فضل الله چه می کرد؟
- پس از آنکه زمام جنبش مشروطه از دست روحانیت خارج شد و (به قول شما) در اختیار کرسی نشینان لژ بیداری قرار گرفت، رویکرد روحانیت چه بود؟ آیا کاملاً منزوی شد و کنار کشید، یا اینکه نه، در صحنه ماند. در مجموع، روحانیت چه موضعی داشت؟
- به نظر شما، اگر انقلاب مشروطه پیروز می شد آینده ایران چه می شد؟
- در واقع، شاید بتوان تاسیس رژیم پهلوی را، به نوعی، پیروزی «مشروطه سکولار» به دست رضاخان دانست و پیروزی انقلاب و تاسیس جمهوری اسلامی را در قالب پیروزی جریان مشروطه مشروعه آورد. آیا تعبیر این گسست و پیوست تاریخی به این شکل صحیح است؟
- سوال دیگری مطرح می کنم؛ آیا تاریخ مشروطیت، تحریف شده و در صورت پاسخ مثبت، چه کسانی و با چه انگیزه و هدفی، به این کار دست زده اند؟
- دلیل توجه غربیها به تاریخ مشروطه چه می تواند باشد؟
- آن گونه که از صحبتهای جناب عالی بر می آید؛ می توانیم انقلاب اسلامی را، نقطه رشد و تکامل جریان «مشروطه مشروعه» بدانیم. حضرت امام هم بارها جانبدارانه از شیخ فضل الله سخن گفته اند؛ با گذشت 25 سال از پیروزی انقلاب، هنوز هم شاهد این هستیم که شیخ مخالفان سرسختی دارد. علت این مساله چیست؟
- به عنوان آخرین سوال، می خواهم نظر شما را درباره علل شکست و ناکامی انقلاب مشروطه بدانم.
- از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید؛ متشکرم.
از عدالتخانه تا مشروطه؛ راهها و بی راهه ها
مشخصات کتاب
مایه سازی قبلی : نمایه سازی قبلی
سرشناسه : ابوالحسنی، علی، 1334
عنوان و نام پدیدآور : از عدالتخانه تا مشروطه؛ راهها و بی راهه ها /علی ابوالحسنی (منذر)
منشا مقاله :علی ابوالحسنی (منذر) 1382
توصیفگر : فضل الله نوری، 1259-1327ق.
توصیفگر : مشروطیت
توصیفگر : دوره پهلوی
توصیفگر : عدالت خانه
توصیفگر : مشروطه خواهی
اشاره
از تخلصی که برای خود انتخاب کرده معلوم بود که بنا دارد بر سکوی انذار در تاریخ معاصر ایران گام بنهد و از چیزهایی بگوید و بنویسد که طعم رسالت انبیاء را داشته باشد. اما نکته جالب در راه و روش و فکر منش استاد علی ابوالحسنی(منذر) آنست که او به عنوان یک طلبه پرذوق و هوش زمانی وارد حوزه تاریخ و تاریخنگاری شد که این عرصه برای حوزه های علمیه ناگشوده و ناشناخته بود. او اگر چه می توانست آن همه جدّ و جهد را مصروف فقه و اصول کند و اکنون در زمره مجتهدان مسلم قرار گیرد، اما با وارستگی و اخلاصی مثال زدنی خود را به دریای پرتلاطم و مواج تاریخ معاصر افکند تا ضرورتهای این وادی ناپیدا در میان روحانیت معاصر آشکار شود. او از جمله افراد نادری است که در کسوت روحانی به موضوعی پرداخت که نامتداول بود و مانند اشخاصی همچون مدرس و علامه طباطبایی و استاد مطهری (علیهم الرحمه) بر ضرورتهای ناشناخته و مغفول نسل و صنف خویش چشم گشود و خود را وقف آن کرد.
وی اکنون پس از سالها تحمل رنج و سختی تحقیق و پژوهش با انصاف و دقت و پختگی و با قلمی محکم و روان و موشکاف، مورخی کم نظیر و از بعضی لحاظ منحصر بفرد در حوزه تاریخ معاصر می باشد که با ارایه دهها جلد اثر تاریخی گرانسنگ پیشتاز عرصه تحریف زدایی و ناگفته گویی در تاریخ معاصر ایران، به ویژه انقلاب مشروطه گردیده است.
ص: 1